kwietnia 20, 2023
Tytus Działyński i jego bibliofilska pasja!
Dziś mianowicie przypada 162 rocznica śmierci ojca Jadwigi Zamoyskiej, Tytusa Działyńskiego.
Dlatego chciałabym się skupić na jednym, niezwykle istotnym aspekcie zainteresowań Tytusa Działyńskiego, którego fascynowały książki!
Była to niekwestionowana pasja jego życia. Jako młody mężczyzna odziedziczył po dziadku Augustynie i po ojcu rodzinną bibliotekę. Miał pragnienie stworzenia zbioru przeznaczonego do użytku rodaków. Jeszcze podczas studiów nawiązał kontakty z bibliofilami - np. z samym Józefem Maksymilianem z Ossolińskim, którego idea, by zostawić po sobie bibliotekę swojemu narodowi, przyświecała również Tytusowi.
Zaczął zatem sam gromadzić swój księgozbiór i wtedy powstała koncepcja Bibliothecare Patriae, czyli koncepcja biblioteki ojczystej: „Nabywszy zbiory rękopisów […] w domowym zaciszu sądzę drzewka i zajmuję się wydawaniem niektórych pamiątek narodowych wedle zdrowia, czasu i sił, jakie Pan Bóg udzielić raczy”.
Od początku zainteresowania twórcy kórnickiego księgozbioru były wyraźnie sprofilowane: interesowały go przede wszystkim zabytki piśmiennictwa polskiego, a jego konikiem był wiek XVI: „Wszystkie dzieła polskie z XV wieku bardzo mię interesują, czy to treści historycznejpoetycznejprzyrodniczej, czyli też teologicznej". Działyński doceniał druki obcojęzyczne, zwłaszcza, jeśli miały związek z Polską, zależało mu na dziełach wybitnych autorów. Podczas wyprawy do Paryża zakupił do swoich zbiorów rękopisy Napoleona!
O bibliofilskiej pasji Tytusa zachowały sie anegdoty: „Rzecz działa się w Galicji, kiedy rodzina przynajmniej na początku wygnania była zmuszona żyć w dosyć skromnych warunkach. Pewnego razu hrabia Działyński - poproszony wcześniej przez żonę o kupno mąki lub kaszy, aby było co na obiad ugotować, wpadł do domu z oczami roziskrzonymi i włosem rozwianym, z wyrazem szczęścia na twarzy, krzycząc w ekscytacji do swojej żony: „Celinko, Celinko - spójrz, co udało mi się kupić!” Na to, chyba zmęczona popowstańczą rzeczywistością hrabina, nie rozumiejąc początkowo przyczyn tej ekscytacji (a być może i przyzwyczajona do takich emocji), spojrzała zdziwiona na małżonka, na co Tytus mówi, wskazując na trzymaną w dłoni księgę -Toż to biały kruk"! (…) autorka wspomnień kwituje, że matka, która wtedy często obawiała się, że nie będzie co włożyć do garnka, wolałaby zapewne białą gęś niż białego kruka” 😄
Więcej o pasji bibliofilskiej ojca Jadwigi Zamoyskiej przeczytacie w książce „Hrabia schodzi z pomnika” - książkę można nabyć w Zamku w Kórniku, zachęcam Was również do odwiedzenia strony Fundacji Zakładów Kórnickich.
Do Jadwigi Zamoyskiej i jej rodziny wracam w kolejną środę 🤎
