„Tomasz z Akwinu: przewodnik dla początkujących” Edward Feser [recenzja]

marca 07, 2024

„Tomasz z Akwinu: przewodnik dla początkujących” Edward Feser [recenzja]

 

Edward Feser (ur. 1968) to amerykański doktor filozofii i religioznawstwa, pisarz i wykładowca Pasadena City College w Kalifornii, ateista, który nawrócił się dzięki lekturze dzieł św. Tomasza z Akwinu i Arystotelesa. 

Feser nazywany jest przez National Review „jednym z najlepszych współczesnych pisarzy zajmujących się filozofią”. 

Jego główne zainteresowania badawcze obejmują filozofię umysłu, filozofię moralną i polityczną oraz filozofię religii. Feser pisze o polityce i kulturze w sposób konserwatywny; o religii natomiast z tradycyjnego rzymskokatolickiego punktu widzenia. Mieszka w Los Angeles z żoną i sześciorgiem dzieci.

Jego książka „Tomasz z Akwinu: Przewodnik dla początkujących”, wydana przez Instytut Dziedzictwa Europejskiego Andegavenum jest bardzo popularną lekturą wśród amerykańskich studentów, jednocześnie stanowi wprowadzenie do filozofii Akwinaty. Autor przedstawia życie i myśli tego niezwykle wpływowego średniowiecznego myśliciela.

Św. Tomasz z Akwinu to jeden z najbardziej wpływowych filozofów i teologów w historii myśli zachodniej. Stworzył on fundamenty współczesnych myśli filozoficznych, słynie ze swoich argumentów, przemawiających za istnieniem Boga. W tym przekonującym i wieloaspektowym wprowadzeniu do twórczości Akwinaty, Edward Feser przekonuje, że nie można w pełni zrozumieć filozofii tegoż wielkiego świętego myśliciela bez jego teologii i odwrotnie. Dzieło to obejmuje przemyślenia św. Tomasza z Akwinu na temat duszy, prawa naturalnego, metafizyki oraz interakcji wiary i rozumu. Jest niezastąpionym źródłem informacji dla studentów, ekspertów i dla zwykłego czytelnika. Nie wiem, czy w istocie nazwałabym tę książkę „przewodnikiem dla początkujących”. Treść dzieła dotyczy bowiem dyskusji na temat aktualnej filozofii analitycznej, a niektóre z tych dysput mogą być dla osoby początkującej dość wymagające (dla mnie były). Niemniej uważam, że to niezwykle ważny a nawet niezbędny przewodnik, gdyż Edward Feser podkreśla w nim kluczowe elementy myśli Św. Tomasza z Akwinu. To Feser staje się niejako naszym przewodnikiem w interpretacji św. Tomasza i z takim przewodnikiem czytelnik nie zginie w meandrach tych często wymagających myśli filozoficznych Akwinaty.

Autor w ciekawy sposób rozwija myśl o rozróżnieniu na istotę oraz istnienie. Dla Boga istota i istnienie są tym samym. Nie ma rodzaju zwanego „Bóg”, do którego można by zastosować kategorię istnienia. Ma to sens na poziomie stworzenia. Wiem czym jest np. „smok”. Niezależnie od tego, czy istnieje, czy nie, mam jasne pojęcie o jego istocie. W przypadku rzeczy istniejących ich istota musi być połączona z ich istnieniem. Nawet anioły będące czystą formą nie są tożsame ze swoim istnieniem. Są istotą związaną z aktem istnienia. Ciekawe rozumowanie, prawda? 

Feser pokazuje nam, w jaki sposób możemy odróżnić pojęcie aktu od możności. Bóg jest czystym aktem, bez niezrealizowanych mocy. Im więcej aktów ma istota, tym wyżej znajduje się w łańcuchu rzeczywistości. Bóg jest na górze. Na dole znajduje się materia pierwsza, będąca jedynie niezrealizowaną możnością. Podobnie ruch jest po prostu przejściem od możności do aktu.

Największą krzywdę, jaką kiedykolwiek wyrządzono Tomaszowi, wyrządziły antologie filozofii religii. Tomasz nigdy nie zamierzał czytać swoich 5 dróg bez bezpośredniego kontekstu w Sumie teologicznej oraz szerszego kontekstu jego prac jako całości. Feser pomaga nam uniknąć pułapek związanych z błędną interpretacją Tomasza. 

„Akwinata wyartykułował słynną myśl, że nie da się filozoficznie udowodnić, że świat miał początek w czasie i chociaż mimo to wierzył, że tak jest, utrzymywał, iż jest to prawda, która może być poznana tylko za pomocą Bożego objawienia (ST 1.46.2). Konsekwentnie, jego argumenty nie miały za zadanie pokazać, że Bóg powołał świat do istnienia w pewnym momencie w przeszłości (jak głosi Teoria Wielkiego Wybuchu). Przeciwnie, argumentował, że nawet gdyby świat zawsze istniał, Bóg zawsze musiałby istnieć tu i teraz, w przeciwnym razie pewne cechy, które świat przejawia tu i teraz, byłyby niewytłumaczalne”.

Istnieją dwa rodzaje szeregów przyczynowych. Istnieje szereg przyczynowy wypadków. W tym miejscu jedna sekwencja następuje po drugiej. Niektórzy apologeci twierdzą, że każdy skutek ma przyczynę, a ostateczną przyczyną musi być Bóg. To prawda, ale występują tu pewne trudności w szeregu przyczynowym wypadków.

Rozwiązanie Tomasza jest takie, istnieje inny typ szeregu przyczynowego. Jest to szereg przyczynowy sam w sobie. Jeśli ma charakter sekwencyjny, jest hierarchiczny. Każda możność aktualizuje się poprzez akt poprzedzający. Pozwala to Tomaszowi uniknąć zarzutu, że skoro filozofia nie może obalić wieczności wszechświata, to nie potrzebuje Boga jako przyczyny. Tomasz odpowiada, że ​​jest to prawdą w przypadku serii wypadków per se, a nie serii per se. Nawet gdyby wszechświat był wieczny, zawarte w nim moce wymagałyby swoistej aktualizacji: „gdy rozwijał on zagadnienie rozróżnienia na akt i możność, mianowicie fakt, że nic, co jest w możności, albo jest potencjalne, nie może zaktualizować samo siebie, dokładnie dlatego, że pozostaje tylko potencjalne a nie aktualne. Stąd to, co pozostaje samo w sobie już aktualne, może zaktualizować daną potencjalność i dlatego (biorąc pod uwagę, że ruch jest tylko aktualizacją możności) „cokolwiek się porusza, jest poruszane przez coś innego"

Tomasz jest dualistą, ale nie jest kartezjaninem ani platonistą. Feser wyjaśnia, że ​​„dusza” dla Akwinaty oznacza po prostu formę osoby. Dla Platona czy Kartezjusza dusza była dosłownie duchem w maszynie, ze wszystkimi związanymi z tym problemami. Tomasz nie potrzebuje tego ducha:

„Biorąc pod uwagę fakt, że jedynie razem dusza i ciało konstytuują osobę, trwanie duszy po śmierci nie może zostać poczytane jako przetrwanie osoby; kiedy Jan umiera, jego dusza trwa, lecz nie on, przynajmniej nie mówiąc ściśle. Jednak to, co daje przetrwanie duszy, to możliwość ponownego życia osoby. Wymagałoby to powtórnego przyłączenia duszy do materii, która niegdyś była przez tę duszę kształtowana, a więc zmartwychwstania jej ciała – czegoś, co nie może zostać dokonane w naturalny sposób, lecz tylko poprzez boską interwencję (CT 1.154). Ale bez przetrwania przynajmniej duszy po śmierci, nawet boska interwencja nie przyniosłaby ponownego istnienia osoby. To, co czyni zmartwychwstanie ciała osoby zmartwychwstaniem tej osoby, a nie zaledwie stworzeniem duplikatu oryginalnej osoby, to kontynuacja duszy między śmiercią i zmartwychwstaniem” - fenomenalny fragment, prawda? 

Prawo naturalne jest dla Tomasza ważne, ale nie najważniejsze. Poświęca mu zaskakująco mało miejsca. Tym, co jest ważniejsze i ma wyższy priorytet, jest Dobro. Prawo naturalne nie ma większego sensu bez uprzedniego zorientowania się na Dobro. Człowiek średniowieczny nie myślał w kategoriach „wartości”, ale w kategoriach Dobra, a Dobro jest już nieodłącznie związane z rzeczywistością.

Zostawię Wam fragment absolutnie fenomenalny, który chciałam gdzieś sobie wypisać, ostatecznie w tym miejscu będzie najbardziej bezpieczny i odpowiednio wyeksponowany: 

„Akwinata zidentyfikował trzy zasadnicze kategorie dóbr wewnętrznych w stosunku do naszej natury. Pierwsze jest to, które dzielimy wspólnie ze wszystkimi żywymi organizmami, czyli zachowanie naszego istnienia. Drugie jest to, które pozostaje wspólne szczególnie dla zwierząt, a więc pożycie płciowe i aktywności związane z wychowaniem potomstwa, które w naturalny sposób wypływają z tego pożycia. Trzecie jest to, które jest charakterystyczne dla nas - rozumnych zwierząt, czyli poznanie prawdy o Bogu i życie w społeczeństwie, „wystrzeganie się ignorancji" i,,unikanie obrażania tych, pośród których żyjemy" (ST I-II.94.2). Te dobra są hierarchicznie uporządkowane, co koresponduje z hierarchią żywych bytów (tj. tych z odpowiednio wegetatywną, zmysłową i rozumną duszą). Wyższe dobra zakładają te niższe; przykładowo, człowiek nie potrafi dążyć do prawdy, jeśli nie jest zdolny do utrzymania się w istnieniu. Jednak niższe dobra są podporządkowane tym wyższym, w tym sensie, że istnieją one przez wzgląd na te wyższe. Celem spełnienia wegetatywnych i zmysłowych aspektów naszej natury jest ostatecznie umożliwienie nam spełnienia definiującego nas racjonalnego aspektu naszej natury.

Co szczególnego mogłoby wypełnić tę naturę? Albo, inaczej mówiąc, na czym ostatecznie polega nasze dobro, a więc dobrostan i szczęście? Nie może to być bogactwo, ponieważ ono istnieje tylko ze względu na coś innego, co możemy osiągnąć za jego pomocą (ST I-II.2.1). Nie może to być honor, bo on przypada człowiekowi jedynie jako konsekwencja zrealizowania pewnego dobra, a więc nie może sam w sobie być ostatecznym dobrem (STI-II.2.2). Z podobnych powodów nie może to być ani sława, ani chwała, które i tak często są osiągane za rzeczy, które, w pierwszej kolejności, nie są rzeczywistymi dobrami (ST I–II.2.3). Nie może to też być władza, gdyż ona jest bardziej środkiem, aniżeli celem i może zostać wykorzystana do powodowania raczej zła, a nie autentycznego dobra (ST I-II.2.4). Nie może to być rozkosz, ponieważ przyjemność także jest bardziej skutkiem zrealizowania dobra, aniżeli realizacją samego dobra; tym bardziej dotyczy to cielesnej rozkoszy, bo ciało istnieje ze względu na duszę, która jest niematerialna (ST I–II.2.6). Z tej samej przyczyny, nie może to być żadne cielesne dobro jakiejkolwiek odmiany (STI-II.2.5). Ale też nie może to być dobro duszy, ponieważ dusza jako rzecz stworzona istnieje ze względu na coś innego (tj. ze względu na to, co ją stworzyło) (ST I-II.2.7). Oczywistym jest przeto, że to ostateczne dobro nie może zostać odnalezione w ogóle w jakiejkolwiek stworzonej rzeczy; nasz ostateczny cel może być tylko czymś, „co zaspokaja pożądanie całkowicie, poza czym nic innego nie może być chciane, a więc coś, co jest absolutnie doskonałe (ST I–II.2.8). I,,to może zostać odnalezione”, jak Akwinata skonkludował, nie w jakimkolwiek stworzeniu, lecz w samym Bogu... dlatego, że sam Bóg może usatysfakcjonować wolę człowieka... Bóg sam tworzy ludzkie szczęście" (STI-II.2.8)”. Wspaniała myśl, prawda?

Wniosek z lektury:

Feser stworzył doskonale opracowanie myśli Tomasza. Nie można błędnie zinterpretować Akwinaty z Feserem jako przewodnikiem. Jest to niewątpliwie fenomenalna, fascynująca wręcz książka dla wszystkich, którzy lubią snuć refleksje w ciągach przyczynowo-skutkowych. Zdecydowanie nie jest to lektura do kawy, to lektura do myślenia.

CZYTAJ DALEJ »

„Wielki Dzień się zbliża!” Książeczki przygotowujące do I Spowiedzi św. i I Komunii Św.

marca 05, 2024

„Wielki Dzień się zbliża!” Książeczki przygotowujące do I Spowiedzi św. i I Komunii Św.

„Nie ma społeczeństwa bez religii; nie ma religii bez religijnego wychowania; nie ma religijnego dobrego wychowania bez dobrej pierwszej Komunii św., która jest aktem podstawowym tegoż wychowania” 

Ks. Bp Gaume

Dziś chciałabym Wam pokazać pięć cennych książeczek, które stanowią owocną lekturę w katolickim wychowaniu dzieci oraz w przygotowaniu do Sakramentu I Spowiedzi i I Komunii Św.

Listy do dzieci pobożnego kapłana ks. Bp Gaume „Wielki dzień się zbliża” to książeczka wydana w 1901 roku. Dzięki Wydawnictwu Świętej Tradycji Gerardinum możemy dziś czytać to dziełko w reprincie! Składa się ono z 19 listów napisanych do dzieci i jej celem jest przygotowanie ich do I Komunii Św. 

Listy zawierają krótkie omówienie dobrej Spowiedzi świętej, przestrogę, by do Komunii przystępować wyłącznie w stanie łaski uświęcającej (nigdy w grzechu ciężkim), zachętę do nauki katechizmu. Dziecko dowie się o trzech kłamstwach, których używa szatan, żeby sprawić, by pierwsza Spowiedź i Komunia były złe. Dziecko zostanie zachęcone do duchowego wzrostu i do różnych ćwiczeń duchowych, które pomogą dobrze przeżyć I Komunię Św. 

Książka świetna dla dzieci w każdym wieku i dla ich rodziców! Dzieci starsze mogą odczytywać listy samodzielnie, młodszym można je zwyczajnie opowiedzieć. Bardzo dobra lektura przygotowująca do I Komunii Św. Bardzo mi się podoba w starych książkach to rozróżnienie na świat i życie wieczne. To są częste nasze wybory. Dzieci jako ludzie noszą świat we własnym sercu: „Jako dzieci Adama mają w sobie samych zarodek zgubnych skłonności, jakie są prawidłem mnóstwa osób, stanowiących to, co zwykle nazywamy światem”. Kapłan prosi rodziców: „Mówcie dzieciom o niebie, dosyć jest ludzi mówiących o świecie, mówcie o obowiązkach, bo wielu dziś krzyczy tylko o prawach”, trzeba mówić dzieciom, że u stóp ołtarza są między życiem a śmiercią i od Komunii św. zależy ich szczęście lub nieszczęście na ziemi i w wieczności. Każdy list kończy się słowami: „Bądźcie zdrowe, kochane dzieci. Wielki dzień się zbliża!…”

„Z niedbałości rodziców o chrześcijańskie wychowanie dzieci, a zwłaszcza z lekceważenia ich pierwszej Komunii św., pochodzi wszystko zło, które nad nami ciąży, a nawet to, jakie nam grozi”

„Przygotowanie do pierwszej Spowiedzi zawarte w 24-ech katechezach” ks. Władysława Sarny to reprint wydania z 1894 r. 24 lekcje zawierają główne prawy wiary, informacje czym jest Sakrament Pokuty, jak się zachowac podczas modlitwy, omówione są tu wszytskie części Różańca, świetne dziełko z angażującym dziecko pytaniami przyda się każdemu rodzicowi w wychowaniu dzieci. 

Zostawię Wam fragment:

„O celu człowieka. Wiecie kochane dzieci, że wszystko co jest na świecie jest na coś, że do czegoś służy. Wy same często pytacie waszych tatusiów lub mamusie, na co to jest? Wiecie, że kościół na to, aby się w nim modlić, że dom na to, aby w nim mieszkać, nóż na to, aby nim krajać, koń na to, aby ciągnął wozy i robił w roli, krowa na to, aby dawała mleko. Otóż widzicie kochane dzieci, że wszystko, co jest na świecie, jest na coś. To, na co jest jakaś rzecz, nazywamy celem tej rzeczy. Otóż każda rzecz ma jakiś cel, jakieś przeznaczenie, dla którego Pan Bóg tę rzecz stworzył. (…) Pan Bóg stworzył nas ta tym świecie, abyśmy Pana Boga znali, kochali, Jemu służyli, a potem do Nieba się dostali. (…) Pana Boga znać, znaczy wiedzieć, kto jest Pan Bóg, jaki jest Pan Bóg i co dla nas uczynił”

Kolejna pozycja bardzo przydatna w przygotowaniu dzieci, to dziełko: „Czcij ojca twego i matkę twoją. O Piotrusiu” ojca Benedykta Pysza.

To niesamowicie ważna książeczka, która przywraca dziś właściwy sens posłuszeństwa dzieci wobec rodziców, które jest nie tylko prawem Bożym, ale również prawem natury. Dzieci dowiadują się, dlaczego należy słuchać, kochać i szanować rodziców oraz jaka czeka ich za to nagroda. 

W opowiadaniu „O Piotrusiu” poznajemy chłopca, który codzienną Komunią św. nawraca swojego tatusia, który od 20 lat nie był u Spowiedzi świętej. 

Bardzo pożyteczna lektura dla każdego dziecka i każdego rodzica. Może być wspaniałym upominkiem (zamiast czekolady) nie tylko dla tego, kto przygotowuje się do I Komunii.

Fascynującą pozycją jest również „Złota książeczka dla dzieci. O czwartem Przykazaniu Bożem to jest o czci rodziców i starszych osób” Józefa Chociszewskiego.

Znajdziecie tu piękne przykłady wypełniania IV Przykazania, historie o czci rodziców, krewnych, księży, nauczycieli, opiekunów, ogólnie osób starszych. Przykłady są zaczerpnięte z życia papieży, biskupów, kapłanów, cesarzy, królów a nawet pogan, bo szacunek wobec rodziców jest także prawem naturalnym. Znajdziemy tu historię sierotki Jadwisi, przeczytamy o korzyściach płynących dla dziecka z posłuszeństwa. Na koniec przeczytacie krótki żywot św. Zyty i św. Serafiona, perską opowieść o miłości córki oraz wierszyki dla dzieci. 

IV Przykazanie jest dla naszego społeczeństwa niewątpliwie niezwykle ważne, gwarantuje stary, stały ład społeczny.

Ostatnia pozycja to „Przygotowanie do I Spowiedzi i I Komunii Św. Nauka Boża. Katechizm rzymsko-katolicki dla dzieci” ks. Kalinowskiego i ks. Domańskiego - wspaniała książeczka, która zbiera całą potrzebną wiedzę, posłuży również dzieciom jako przygotowanie do Bierzmowania. 

Znajdziecie tu: Historię Świętą, rozpoczynającą się od stworzenia świata, poprzez upadek Aniołów, stworzenie pierwszych ludzi, przeplatane z naukami omawiającymi tematy takie jak grzech pierworodny, Trójca Przenajświętsza, zabójstwo Abla, grzechy główne, potop, historie Abrahama, Józefa, Mojżesza… 

Książka odpowiada na pytania o Kościół, o łaskę uświęcającą, wyjaśnia czym jest łaska uczynkowa, czym jest Przykazanie Boskie, omawia Przykazania Boże, kościelne, dwa Przykazania miłości, cnoty główne, Sakrament Pokuty, rachunek sumienia z jego pięcioma warunkami, Sakrament Ciała i Krwi Pańskiej, wskazuje, jakie uczucia należy wzbudzać przed i podczas przyjęcia Komunii Św., omawia duchową Komunię Św., częstą Komunię Św., Bierzmowanie. Zawiera odnowienie ślubów Chrztu Św. 

I jako ciekawostka posłuży Wam tabelka wykazująca różnice w cechach człowieka przed popełnieniem grzechu pierworodnego oraz po grzechu pierworodnym.

To taka książka, którą trzeba czytać wielokrotnie, żeby wręcz znać ją na pamięć! Jestem przekonana, że wiele pożytku wypłynie z tej lektury -  nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale również dla dorosłych.

Wszystkie te pozycje posłużą całej rodzinie. W kilku z nich wynotowałam takie zdanie, żeby przeczytać te lektury jeszcze raz, rok po przystąpieniu do I Komunii Św. To są takie treści, które przez całe życie należy sobie przypominać i powtarzać, bo one jednocześnie pokazują nam właściwy kierunek naszej egzystencji, wskazując na wieczność.

Do tej listy na pewno dodałabym Katechizm obrazkowy dla dzieci 

i/lub Katechizm Większy ks. Gadowskiego dla starszych dzieci również Wyd. Gerardinum, o których pisałam we wsześniejszych postach.

 

To w takim sporym skrócie - mam nadzieję, że ten post będzie dla Was pomocny w dobrze lektury przed I Komunią Św. i ogólnie w życiu duchowym Waszych dzieci, bo treści te są ponadczasowe, konkretne, katolickie. Warto mieć pod ręką dobre książki dla dzieci.

CZYTAJ DALEJ »

"Wybaczać nam – to Jego największa przyjemność" (św. Jan Maria Vianney) - lektury duchowe o Spowiedzi Św.

lutego 24, 2023

"Wybaczać nam – to Jego największa przyjemność" (św. Jan Maria Vianney) - lektury duchowe o Spowiedzi Św.

"Pokój Wam! Jak Ojciec mnie posłał, tak i Ja was posyłam. (...) Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane" (Jan 20:19-23)

Władzę zupełną, którą Jezus miał od Ojca, przelał na Apostołów, na uczniów, ich następców, biskupów i kapłanów. Ustanawiając ich sędziami i wyrokującymi nad grzechem, nie dał im daru jasnowidzenia ani czytania w sumieniach wiernych. Jezus chciał, by grzesznicy jako winowajcy, sami odkrywali swoje grzechy. Podobnie jak pacjent przed lekarzem odsłania swoje chore miejsca - a nie zawsze ma ochotę dzielić się tym widokiem - bo odczuwa wstyd - tak samo przed lekarzem duchowym musi odsłonić chore miejsca w swojej duszy. Bez tego wglądu lekarz duszy nie będzie mógł uleczyć. Św. Jan mówi, że "jeślibyśmy spowiadali się z naszych grzechów, Wierny i Sprawiedliwy jest Pan, aby nam odpuścił grzechy nasze i oczyścił od wszelakiej nieprawości" (1 Jan 1:9) Apostoł zapowiada, że jeśli spowiedź będzie przebiegała tak, jak zaplanował to Pan, czyli, gdy człowiek szczegółowo wyliczy swoje grzechy. Tak samo mówi św. Jakub Apostoł w swoim liście: "Wwiedźcie kapłany... spowiadajcie się jedni drugim z grzechów waszych". Św. Łukasz opisując życie pierwszych chrześcijan przychodziło, spowiadając się i opowiadając uczynki swoje"

Ciekawe słowa wypowiedział Św. Jan Chryzostom: "człowiek się wstydzi wyznać grzechy przed obliczem kapłana, a nie wstydzi się, że popełnił je przed obliczem Boga..."

Zaintrygowała mnie myśl wielkiego myśliciela protestanckiego Leibnitza: "Nic wspanialszego w Kościele Katolickim nad spowiedź!" Ciekawe prawda? Tym bardziej intrygujące, że pada z ust protestanta.

Książeczka pt. "Spowiedź albo Serce Jezusa grzesznikom w Sakramencie Pokuty otwarte" ks. abp. Edwarda Manninga przedstawia Sakrament Pokuty nie tyle jako dogmat wiary, a jako obraz Bożej miłości ku nam. Sakrament ten otwiera dla nas Boskie Serce, jest przedmiotem umiłowania, a dla świata jest przedmiotem nienawiści - przykładem może stać się debata w opinii publicznej na temat zakazu spowiedzi dzieci.

W książeczce przeczytacie o obecności Chrystusa w Sakramentach Pokuty i Ołtarza: W Najświętszym Sakramencie Jezus jest istotowo i osobowo obecny. Jest tam w pełni swojego Bóstwa i człowieczeństwa. W Sakramencie Pokuty jest obecny przez władzę zastępczą, przez swoje łaski. Pod tym względem Eucharystia jest jest wyższym Sakramentem - bez porównania. W Sakramencie Ołtarza Jezus pojawia się oczom wiernej duszy i lśni w całej okazałości swego majestatu, potęgi i chwały. W Sakramencie Pokuty jest tkliwym lekarzem, Dobrym Pasterzem, który wylewa na nas swoje miłosierdzie. 

W Sakramencie Pokuty człowiek korzysta w pełni z Boskiego Miłosierdzia. Jezus mówi, że wszelki grzech i bluźnierstwo odpuszczone będą, nie zostanie odpuszczone tylko bluźnierstwo przeciwko Duchowi Świętemu (por. Mateusz 12:31), bo "bluźnierstwo przeciw Duchowi Świętemu jest z istoty swej grzechem niepokuty, albo pogardą pokuty". Na bluźnierstwo nie ma odpuszczenia: "nie skutkiem prawa Bożego, ale z powodu tamy moralnej, którą grzesznik sobie stawia. Prócz tego wyjątku nie masz ani grzechu ciała, ani pychy żywota, tak w złości zaciętej, tak wielkiej i ciężkiej, dla której nie byłoby zupełnego, dokładnego, natychmiastowego przebaczenia". I o tym właśnie traktuje ta książeczka! O pokucie! O tym, że Sakrament Pokuty udoskonala naszą skruchę, jest sakramentem naprawy i sakramentem wytrwania - jedynym środkiem wytrwania w łasce aż do końca. Piękna książeczka, bardzo potrzebna każdej duszy. Mały format B5, 170 str.

"O boskości Spowiedzi - o pięciu warunkach dobrej spowiedzi" to książeczka autorstwa francuskiego kapłana. Odpowiada na wiele pytań, przed którymi staje współczesny katolik: Gdzie w Starym Testamencie Spowiedź wzięła swój początek? Jakie są dowody na pochodzenie Spowiedzi od samego Pana Boga? Jak odeprzeć zarzuty niedowiarków dotyczące tego Sakramentu? Jak uzasadnić, że Spowiedź nie jest wymysłem księży? Na pewno spotkaliście się już z podobnymi pytaniami... Czy Spowiedź została ustanowiona na Soborze Laterańskim? To jest argument wielu osób, które nie chcą przystępować do Sakramentu Pokuty! Sobór Laterański odbył się w 1215 roku, a istnieją liczne dowody na to, że Sakrament Pokuty trwał od pierwszych wieków chrześcijaństwa - przytoczone zostają słowa św. Klemensa, następcy św. Piotra (czwarty Papież, żył w latach ok. 91-101): "skoro zejdziemy ze świata, nie będziemy się mogli ani spowiadać, ani pokutować".

Czy widywano w historii księży wyjawiających tajemnicę Spowiedzi gdy utracili rozum? Czy protestanci kiedykolwiek twierdzili, że Spowiedź to wielkie dobrodziejstwo? Jakie było usposobienie Lutra do Spowiedzi? Jakie były stanowiska Rousseau`a i Voltaire`a na temat Spowiedzi? Jakie były skutki zniesienia Spowiedzi w niektórych krajach? Jakie są Boskie dobrodziejstwa i pożytki częstej Spowiedzi? Przeczytamy w niej o tajemnicy Spowiedzi i o tym, co o spowiedzi mówili Doktorowie Kościoła. 

Książka traktuje też o Boskich skutkach Spowiedzi i o niezwykle ujmującej historii św. Franciszka Salezego!

 

Następnie wnikliwie opisano pięć warunków dobrej Spowiedzi Świętej. Książeczka jest arcyciekawa, bardzo ważna, jedna z moich ulubionych, dotyczących Spowiedzi Świętej. Książeczka dla osób nieprzekonanych o wielkiej wartości tego wspaniałego Sakramentu. Mały format B5, 180 str.

Kolejna pozycja, to książeczka "O skrupulantach oraz Dobra i zła spowiedź", to w zasadzie dwie pozycje w jednej książeczce - obie niezwykle cenne. Czy potraficie zdefiniować sumienie? Zasadniczo każdy z nas powinien je posiadać, ale od czego jest uzależnione? Co je definiuje? Przytoczę Wam definicję sumienia z niniejszej książeczki:

"Sumienie jest to WYROK ROZUMU o moralnej wartości uczynku ludzkiego" 

Dobrze sobie to uświadomić, bo to właśnie rozum nasz sądzi nasze uczynki nie tylko według tego, o ile są one dla nas korzystne i niekorzystne, przyjemne bądź nieprzyjemne, ale także czy są zgodne bądź niezgodne z obiektywną normą moralności, czyli o ile są złe lub dobre. Sumienie ma dla nas moc obowiązującą. Ponieważ każde zobowiązanie wolnej woli człowieka opiera się na poddaniu się Woli Bożej, nazywamy powszechnie sumienie GŁOSEM BOŻYM. 

Bóg objawia się przez sumienie nie bezpośrednio i nieomylnie, ale za pomocą naszego naturalnego rozumu, który nawet oświecony łaską Bożą pozostaje ograniczonym i omylnym. Dlatego moraliści rozróżniają sumienie pewne od niepewnego, prawdziwe od fałszywego. "Sumienie jest wówczas pewne, gdy gdy rozum na pewno i bez wahania uznaję jakąś czynność za moralnie dobrą, względnie jako moralnie złą". Gdy rozum się waha i nie może dojść do pewności, jaka  jest wartość moralna uczynku - jest to sumienie niepewne. Prawdziwe sumienie nazywa dobro dobrem a zło złem. Fałszywe odwrotnie - dobro jest wg niego złem, a zło dobrem.

Książeczka "O skrupulantach", napisana przez ks. Adama Gertsmanna w 1929 r. ogranicza się do zbadania sumienia chorego - tzw. skrupulatnego.

Autor wyjaśnia, czym jest sumienie skrupulatne i jak się objawia, gdzie leżą przyczyny skrupułów i jakie szkody wyrządzają. Jakie są przywileje skrupulantów i jak postępować z poszczególnymi rodzajami skrupułów. Wspaniała pozycja dla kapłanów i penitentów.  

Drugim umieszczonym tutaj kilkustronicowym dziełkiem (bardzo lubię to słowo, bo kilka stron nie odbiera mu wagi bardzo ważnej pozycji, dzieła) jest „Dobra i zła Spowiedź” autorstwa o. Mariana Paszkiewicza z roku 1938. Przeczytamy w niej o tym, że żaden z sakramentów nie jest tak narażony na poważne braki, jak właśnie Sakrament Pokuty. "Bardzo słabe uświadomienie większości penitentów, niedostateczne przygotowanie rachunku sumienia, znaczne niedokładności przy wyznawaniu grzechów, zwłaszcza ich liczby, a przede wszystkim brak poprawy, zwłaszcza w grzechach nałogowych, czynią często Spowiedź niedokładną, złą lub nieważną. Ta kilkustronicowa część budzi świadomość tego, jak powinna wyglądać dobra spowiedź. Książeczka w formacie B5, 55 str + 5 str

 

"Spowiedź ze św. Gerardem. Pójdź i Ty!" zawiera w sobie trzy tytuły: „Spowiedź” z 1910 r. autorstwa ks. Biskupa Bougaud. Dziełko to skupia się na udowodnieniu, że Spowiedź została ustanowiona przez samego Pana Boga, odpiera zarzuty protestantów, jakoby Spowiedź miała być ustanowiona przez człowieka i podaje w tym celu szereg świadectw Ojców i Doktorów Kościoła. To bardzo ciekawa treść, dotyczy okresu od Jezusa do Lutra i Kalwina. Spowiedź to lekarstwo na grzech, który porównywany jest z trądem. Pamiętamy z Ewangelii, jak Jezus uzdrawiał trędowatych, tak samo leczy nasze dusze w konfesjonale, niszczy zło i dźwiga dusze ku Bogu. Czy wiecie, że zanim Jezus Chrystus wypowiedział słowa ustanawiające Spowiedź Św., istnieją dowody, że spowiedź praktykowana była jako Spowiedź sekretna w katakumbach? Odnaleziono w nich rodzaj krzeseł, albo ławek, które służyły jako konfesjonały - umiejscowione w kątach ścian, po kilka w każdej kaplicy. Wszystko jest opisane w tej niewielkiej i bogatej w treść książeczce.

Drugim tytułem jest dziełko „Pójdź i ty do Spowiedzi św.” z roku 1930 autorstwa ks. Kłopotowskiego. Przeczytacie w niej o tym, dlaczego mamy się spowiadać i jak zbawienną dla każdego jest Spowiedź. Wyjaśnia, co należy czynić, gdy w wyniku przytępienia sumienia wydaje się komuś, że nie ma grzechów, dodając do cennych nauk liczne przykłady jak chociażby historię grasującej w 1892 r. cholery czy nawrócenie Szopena w ostatnich chwilach jego życia. Omawia także m. in. wpływ Spowiedzi Św. oraz tajemnicę Spowiedzi. 

Trzeci tytuł to wydana w 1929 r., również autorstwa ks. Kłopotowskiego, książka p.t. „Święty Gerard Patron dobrej Spowiedzi, Cudotwórca naszych czasów”

Warto w tym miejscu wspomnieć, kim jest św. Gerard Majella (1726 – 1755)! Św. Gerard był bratem zakonnym. W chwili śmierci nie miał jeszcze 30-tu lat, a jednak otaczała go opinia świętości i wdzięczna pamięć ludzi, dotkniętych jego dobrocią. Spełniał proste zadania klasztorne, ale był także kierownikiem duchownym sióstr zakonnych i mistykiem. Gdy odchodził w tajemnicy z domu rodzinnego, aby zostać redemptorystą, zostawił matce tylko kilka słów: "Idę, by zostać świętym". Gerard przyjmuje każde cierpienie jako Wolę Bożą. Zgadza się na wszystko. Nie zważa na bicie ani na szykanowanie, ani na oszczerstwo; w cierpieniu dostrzega sposób naśladowania Chrystusa. Niesamowita postać, potężna w swej pokorze! Przy tej postaci przeczytałam gorzkie acz prawdziwe słowa: "Prawdziwa świętość zawsze jest wypróbowywana przez krzyż" 

W książeczce znajdziecie krótki życiorys św. Gerarda, historie niektórych cudów zdziałanych przez św. Gerarda i otrzymanych za jego wstawiennictwem duchowych łask, a także nabożeństwo do św. Gerarda wraz z Nowenną i Litanią do tego wielkiego Świętego. Jestem bardzo bardzo wdzięczna za tę książkę! To również mały format B5, ok 200 str.

 

"Spowiedź generalna" zawiera trzy dziełka: "Uwagi do generalnej Spowiedzi", "Krótka nauka" i "Praktyczny rachunek sumienia do Spowiedzi jeneralnej" reprint 1928 r. / 1863 r. / 1911 r.

Czy wiecie, kto może, albo nawet powinien przystąpić do Sakramentu Spowiedzi Generalnej? W książeczce znajdziecie odpowiedź, komu wypada odprawić Spowiedź z całego życia - i dla kogo taka spowiedź byłaby szkodliwa, albo raczej nieprzydatna niż przydatna, ale również dla kogo pod utratą zbawienia powinna zostać odprawioną oraz dla tych, dla których nie jest konieczną do zbawienia, ale wielce pożyteczną - zakładam, że każdy czytelnik się w niej odnajdzie. Książeczka zawiera rachunek sumienia z przeszłych Spowiedzi dla poznania, czy były one ważnie odprawione, przestrogi dla przygotowujących się do Spowiedzi z całego życia, uwagi nad wymówkami, które szatan ludziom podsuwa, aby ich odwieść od uznania niektórych grzechów, zachętę dla takich, którzy się spowiadać powinni, a spowiadać się boją, niektóre pytania służące do łatwiejszej Spowiedzi oparte o Dekalog. Uważam, że jest to jedna z najważniejszych pozycji w tym  poście.

Drugie dziełko zawiera: powody do odprawienia Spowiedzi generalnej, przestrogi do odprawienia dobrze dożywotniej Spowiedzi, Akt Skruchy, rachunek sumienia ze strony przeszłych Spowiedzi wraz z rachunkiem osobnym, na końcu umieszczono Serdeczną pobudkę do skruchy przed Spowiedzią oraz Akty cnót teologicznych.

Trzecie dziełko to m. in. kilka ważnych przestróg co do rachunku sumienia, braku skruchy, postanowienia poprawy, wyznania grzechów, nie wypełnienia zadośćuczynienia. Na końcu wyjaśniono pożytki ze Spowiedzi generalnej oraz bardzo rozbudowany rachunek sumienia (Przykazania Boże, Przykazania kościelne, siedem grzechów głównych) wraz z modlitwami przed Spowiedzią, po Spowiedzi – z dodaniem Psalmów pokutnych oraz Litanii do Wszystkich Świętych.

Ta książeczka to niewątpliwie czyste niezmącone katolickie źródło czystej wody. Jedna z najistotniejszych pozycji, dotycząca Spowiedzi Świętej. Nie ukrywam, że po lekturze człowiek czuje wewnętrznie (czytaj: rozstrzyga rozumowo), że potrzeba mu kolejnej, tym razem lepiej przygotowanej i lepiej odprawionej Spowiedzi Świętej. 

 

Wszystkie wymienione w poście lektury, to są książeczki, których katolik bardzo potrzebuje. Dalekie od współczesnych rachunków sumienia, a tak bardzo aktualne pod względem podejmowanej tematyki dobrego przygotowania się do Sakramentu Pokuty, stawiające na prawdziwy wzrost duchowy w większej świadomości. Jestem bardzo wdzięczna za wszystkie te pozycje i bardzo gorąco je Wam polecam, bo są trzy ostateczne rzeczy człowieka 1. Śmierć, 2. Sąd Boży, 3. Niebo albo piekło. A  lektura tych książeczek to większa szansa dla nas wszystkich, by jak dobry łotr Dyzma skorzystać z wielkiego Miłosierdzia Bożego, które oczekuje nas w konfesjonale i ... otwiera Niebo. 

Wpis powstał we współpracy z Gerardinum Wydawnictwem Świętej Tradycji, z poczucia misji, by każdy człowiek skorzystał z Bożego Miłosierdzia. Gdy widzę wąskie drzwi konfesjonału przypomina mi się fragment Ewangelii: „Wchodźcie przez ciasną bramę. Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a wiele jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znają.” (Mt 7,13–14) Trzeba przejść drogę uznania swego grzechu, wstydu, żalu, mocnego postanowienia poprawy i zadośćuczynienia, żeby przejść przez ciasną bramę... Trzeba przejść przez drzwi konfesjonału. Lektura tych książeczek, to szansa na dobrą Spowiedź Świętą, czego absolutnie wszystkim i samej sobie życzę w tym Wielkim Poście. 

 

 

 

CZYTAJ DALEJ »